De rijksoverheid moet de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening weer terugbrengen in het hart van de politiek. De liberalisering is ‘veel te ver doorgeschoten’. Deze oproep doen wethouder Roeland van der Schaaf van Groningen en Hein de Haan van Leeuwarden. Beide PvdA-bestuurders voerden woensdag overleg in de Friese hoofdstad. ,,We trekken samen op. Er is veel meer wat ons bindt dan wat ons scheidt.’’
De Haan pleitte afgelopen week voor een omslag in het Leeuwarder woningbouwbeleid: wijken moeten weer een mix van huizen voor rijken en armen bieden. Woningcorporaties verdienen herstel van hun ooit zo belangrijke positie, ook als verhuurder voor middeninkomens en mensen met zorg aan huis. Je kunt die verantwoordelijke rol niet aan de markt overlaten, vindt De Haan.Ook Groningen kampt met huisvestingsproblemen. (Foto Niels Westra en artikel LC door Erwin Boers)
Roeland van der Schaaf – geboren en getogen in Friesland, maar wethouder in Groningen – wil precies hetzelfde. In een opiniestuk vatte hij in mei samen waar het aan scheelt: ,,De verhuurdersheffing voor corporaties, het schrappen van de rijkssubsidies voor stedelijke vernieuwing, de beklemmende begrotingsregels voor gemeenten en het blinde geloof in marktwerking zorgden voor een catastrofale naoorlogse dip in de woningproductie.’’
Den Haag klopte in 2018 aan bij de Groningen en sloot vervolgens een woondeal die de woningbouw moet versnellen. ,,Daarvoor hebben we ook geld gekregen van het rijk. Zonder financiële hulp krijg je dit niet voor elkaar’’, zegt Van der Schaaf.
,,Zo’n woondeal willen wij ook wel’’, zegt De Haan. Weliswaar is Groningen twee keer zo groot als Leeuwarden, maar in de kern lijken beide steden sterk op elkaar: ze hebben veel aantrekkingskracht op studenten en andere jongere groepen, maar kampen ook met een krappe huizenmarkt waar starters moeilijk een betaalbare woning kunnen vinden. Dit probleem groeit snel.
Betaalbare huizen voor de neus van starters weggekaapt
Hierin speelt een groep commerciële verhuurders een rol: zij kopen betaalbare huizen voor de neus van starters weg en verhuren ze voor forse prijzen. Van der Schaaf: ,,Voor een starter is de aankoop van je eerste huis een enorm belangrijk besluit.’’ Dat starters over zoiets gewichtigs ,,op een achternamiddag’’ moeten beslissen, uit angst de boot te missen, is onverdraaglijk, stelt hij.
Van der Schaaf onderzoekt nu of hij woonplicht kan invoeren in sommige wijken. Als iemand hier dan een huis koopt, moet hij er zelf gaan wonen. ,,Als het mogelijk blijkt, doen we het.’’ Eerder voerde Groningen al een verhuurdersvergunning in om misstanden beter aan te kunnen pakken.
De Haan ziet dit als hoopgevende opties voor Leeuwarder wijken, zoals de Vlietzone. Daar veroorzaakt commerciële verhuur toenemende problemen. Met woningcorporaties vallen betere afspraken te maken, alleen al op basis van hun verplichtingen. ,,Wees trots op de de corporaties, geef ze weer de ruimte’’, vinden beide wethouders.
De Haagse verhuurdersheffing moet in hun ogen dan ook snel worden afgeschaft. Alleen dan kunnen corporaties weer investeren in meer nieuwbouw. Overigens wordt een deel van de Groninger corporaties al gretiger om meer te bouwen in nieuwe wijken, merkt Van der Schaaf: ,,Je ziet bij ons een kentering.’’
Beiden zouden graag zien dat de rijksoverheid zich weer intensiever gaat bemoeien met woonbeleid en de inrichting van de woonomgeving. Dit kan door het opgeheven ministerie voor Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) in ere te herstellen.
